قبل از این که به این سؤال که قرارداد جعاله چیست پاسخ دهیم بهتر است که ابتدا با معنای لغوی جعاله آشنا شویم. جعاله در لغت به این معنای مزدی است که در قبال انجام کار برای یک شخص در نظر گرفته می‌شود. از این رو قرارداد جعاله قراردادی است که در آن یکی از طرفین قرارداد، متعهد می‌شود در صورت انجام دادن عمل مورد نظر توسط شخص، به او اجرت یا جعل پرداخت کند. در قرارداد جعاله سه رکن اصلی وجود دارد که شامل جاعل، عامل و جعل می‌باشد. این قرارداد در ماده ۵۶۱ قانون مدنی نیز چنین تعریف شده است:
«جعاله عبارت است از التزام شخصی به ادای اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از این که طرف، معین باشد یا غیرمعین.»
طرفین قرارداد جعاله
همانطور که در ابتدا مطلب اشاره کردیم قرارداد جعاله بین دو طرف جاعل و عامل بسته می‌شود. جاعل شخصی است که کاری را به فرد دیگری می‌سپارد و قبول می‌کند در ازای انجام کار مبلغی را به او بپردازد. جاعل باید از نظر قانونی عاقل و بالغ باشد؛ به نحوی که از لحاظ سلامت جسمی و روانی، صلاحیت تصمیم‌گیری درباره اموال خود را داشته باشد و حاکم شرعی او را از مدیریت اموال و دارایی‌ها ساقط نکرده باشد.
طرف دوم قرارداد که متعهد می‌شود عملی را انجام دهد و در ازای آن مزد دریافت کند، عامل نام دارد. عامل نیازی نیست تمام شرایطی که برای جاعل گفته شده را داشته باشد. اما بهتر است شخص قابل اعتماد که توانایی انجام کار دارد به عنوان عامل انتخاب کنید. رکن سومی در قراردادهای جعاله بیان می‌شود جُعل است. جعل مبلغی است که در قرارداد به صورت مشخص و یا نامشخص ذکر می‌شود.
انواع قرارداد جعاله کدامند؟
به طور کلی قرارداد جعاله به دو دسته قرارداد عام و خاص تقسیم می‌شود.
قرارداد جعاله خاص: در قراردادهای جعاله خاص، جاعل یک فرد مشخص و قابل اعتماد را برای انجام کار در نظر دارد در واقع در این نوع قرارداد شخص عامل یک فرد مشخص و معین است؛ برای مثال شما از تعمیرکاری به نام آقای موسوی درخواست می‌کنید تا در ازای دریافت مبلغ یک میلیون تومان، تعمیر کولر خانه شما را برعهده بگیرد.
قرارداد جعاله عام: از طرف دیگر در قراردادهای جعاله عام، جاعل یک شخص خاص را برای انجام کار مشخص نمی‌کند در واقع در این نوع قرارداد هدف جاعل تنها انجام کار است و برای او تفاوتی ندارد چه کسی کار را انجام دهد. برای مثال در صفحه گمشدگان روزنامه شخصی که مدارک خود را گم کرده است از مردم می‌خواهد در ازای پیداکردن مدارک او مژدگانی دریافت کنند.
